Ból pleców jest objawem dużej grupy chorób i stanów patologicznych o podobnych objawach i jednym z najpilniejszych problemów współczesnej opieki zdrowotnej, a leczenie bólu pleców nie jest zadaniem łatwym.
Chociaż zespół bólowy może wystąpić w dowolnej części kręgosłupa, najczęstszą lokalizacją jest dolna część pleców – według badaczy rozpowszechnienie bólu krzyża sięga 76% wśród dorosłej populacji.
Według statystyk w ciągu 1 roku około 80% osób skarży się na co najmniej jeden atak bólu w dolnej części pleców, a w ciągu najbliższych 12 miesięcy 75% z nich doświadcza nawrotu zespołu bólowego.
Rodzaje i przejawy zespołu bólowego
W zależności od dotkniętego odcinka pleców zespół bólowy dzieli się na ból szyi, środkowej części pleców (ból w klatce piersiowej), dolnej części pleców (ból lędźwiowy) lub kokcydynię (ból kości ogonowej lub krzyżowej).
Zgodnie z wynikami badania z udziałem 46 tys. wolontariuszy z kilku krajów europejskich, przewlekły ból w różnych częściach kręgosłupa występuje u 24% populacji, w odcinku lędźwiowym – 18%, a ból szyi występuje u 8% ludności.
Czas trwania bólu jest ostry – trwający do 12 tygodni lub przewlekły – powyżej 12 tygodni.
Ból może być tępy lub przeszywający, czasami pojawia się pieczenie i mrowienie. Objawy niektórych chorób obejmują również ręce i ręce, nogi lub stopy, w zależności od stopnia zajęcia kręgosłupa. Drętwienie lub osłabienie kończyn górnych i dolnych to kolejny wariant towarzyszących objawów bólu pleców. Ograniczenie zakresu niektórych ruchów lub nasilenie bólu przy określonej pozycji ciała obserwuje się również u niektórych pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa.
Ból pleców: dlaczego tak się dzieje?
Badanie może nie zawsze być w stanie określić bezpośrednią przyczynę bólu pleców, w którym to przypadku ból jest określany jako „niespecyficzny" lub „mechaniczny". Przyczyną takiego bólu są zmiany patologiczne w układzie mięśniowo-szkieletowym, nie obserwuje się jednak uszkodzeń korzeni nerwów szyjnych, piersiowych, lędźwiowych i krzyżowych oraz specyficznych schorzeń kręgosłupa – ten podtyp zespołu bólowego występuje u 98% pacjentów. Ból wtórny na tle choroby podstawowej wynosi około 2% przypadków.
Niespecyficzny ból pleców ma następujące cechy:
- ma tendencję do poprawy lub pogorszenia w zależności od pozycji ciała – np. pacjent może czuć się lepiej, gdy siedzi lub kładzie się;
- ból jest często nasilany przez ruch;
- atak może rozwinąć się nagle lub stopniowo nasilać;
- czasami ból pleców jest wynikiem złej postawy lub niewygodnego podnoszenia, ale często pojawia się bez wyraźnego powodu;
- może być spowodowany drobnym urazem, takim jak zwichnięcie więzadeł lub mięśni;
- może wystąpić po stresie lub przepracowaniu i zwykle zaczyna się poprawiać w ciągu kilku tygodni.
Czynniki ryzyka rozwoju niespecyficznego bólu pleców:
- ciężka praca fizyczna;
- częste zginanie i przechylanie ciała;
- podnoszenie ciężarów, zwłaszcza z niewłaściwej pozycji;
- pasywny styl życia;
- wpływy przemysłowe, na przykład wibracje;
- ciąża;
- związane z wiekiem zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym.
Ostry ból ma znaczenie fizjologiczne, gdyż wskazuje na ostry wpływ niekorzystnego czynnika.
Najczęstsze przyczyny ostrego bólu pleców to:
- uraz różnych struktur kręgosłupa;
- kręgozmyk - przemieszczenie kręgów względem siebie;
- rwa kulszowa - zapalenie nerwu kulszowego (najdłuższego i najszerszego nerwu w ludzkim ciele), który biegnie od dolnej części pleców do stóp
- zespół ogona końskiego - ucisk włókien nerwowych w dolnej części kanału kręgowego;
- neuralgia międzyżebrowa - spowodowana uciskiem lub podrażnieniem korzeni nerwowych nerwów międzyżebrowych;
Należy pamiętać, że ostry ból sygnalizuje początek zaburzenia, podczas gdy ból przewlekły naprawia ten patologiczny efekt i przypomina rozwijające się zaburzenie.
Stany, które mogą powodować przewlekły ból pleców, obejmują:
- przemieszczenie lub wypadnięcie krążka międzykręgowego;
- autoimmunologiczne choroby stawów, takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (obrzęk stawów kręgosłupa);
- radikulopatia - zapalenie i zwyrodnienie nerwów biegnących od rdzenia kręgowego do mięśni i stawów;
- zapalenie stawów i artroza stawów kręgosłupa różnego pochodzenia.
- proces zakaźny (na przykład zapalenie opon mózgowych, gruźlica);
- choroby narządów wewnętrznych (tętniak aorty brzusznej lub patologia ginekologiczna);
- przerzuty lub niektóre rodzaje raka, takie jak szpiczak mnogi, podtyp raka szpiku kostnego.
Diagnoza bólu pleców
Aby zrozumieć, co zrobić z silnym bólem pleców, pożądane jest przede wszystkim ustalenie jego przyczyny. Dokładna diagnoza to klucz do dobrze opracowanego planu leczenia.
Po dokładnym zbadaniu dolegliwości pacjenta, historii i rodzaju objawów, lekarz może zlecić badania obrazowe oraz testy czynnościowe w celu potwierdzenia diagnozy.
- RTG kręgosłupasłuży do wykrywania chorób zwyrodnieniowych i złamań.
- tomografia komputerowazapewnia szczegółowe przekrojowe obrazy kręgosłupa, które pokazują nawet niewielkie zmiany w kościach.
- Rezonans magnetycznyPokazuje zarówno struktury tkankowe, jak i kostne i służy do wykrywania wypadniętych lub przepukliny krążków międzykręgowych, uszczypniętych nerwów lub rdzenia kręgowego.
- Podczas prowadzeniamielogramystosuje się specjalny preparat biologiczny - barwnik wstrzykiwany w okolice kręgosłupa w celu lepszej wizualizacji kanału kręgowego i krążków międzykręgowych, a także stanu włókien nerwowych wewnątrz i wokół kręgosłupa.
- Testy elektrodiagnostycznepozwala ocenić aktywność elektryczną nerwów w kończynach górnych i dolnych.
- Skan kości z emisją pozytonówujawnia przede wszystkim onkopatologię kości.
- Densytometria - oznaczanie gęstości kości - wskazanew chorobach i stanach prowadzących do zmniejszenia gęstości mineralnej kości.
Sposoby radzenia sobie z bólem pleców
Złożona struktura zespołu bólowego w okolicy różnych części pleców i stadia zmian patologicznych dyktują potrzebę połączenia leczenia lekowego i nielekowego.
Zasady terapii pacjenta z przewlekłym bólem pleców, oparte na medycynie opartej na dowodach, zakładają:
- wyjaśnienie pacjentowi przyczyn bólu i, z reguły, jego łagodnego pochodzenia;
- Zapewnienie wystarczającego poziomu codziennej aktywności fizycznej;
- wyznaczenie skutecznego i bezpiecznego leczenia, przede wszystkim w celu złagodzenia bólu;
- korekta terapii w przypadku jej nieskuteczności po 1-3 miesiącach.
Nielekowe leczenie bólu pleców
W większości przypadków stan pacjenta z bólem pleców poprawia się w ciągu 2-6 tygodni. Głównym celem niespecyficznego leczenia jest zmniejszenie ograniczeń ruchowych, minimalizacja nawrotów i chociaż dobra kondycja fizyczna nie może zapobiec wszystkim bolesnym epizodom, ułatwia ich ustąpienie.
Rozwój prawidłowego stereotypu ruchowego i terapia ruchowa to ważne obszary niefarmakologicznej korekty zespołu bólowego.
Ze względu na czas trwania nielekowe leczenie bólu pleców można podzielić na trzy fazy.
ja wystawiam- fizjoterapia bierna w ostrym okresie (6 tygodni).
II etap- aktywny wysiłek fizyczny w okresie podostrym (6-12 tygodni).
Etap III- rehabilitacyjny wpływ fizjoterapeutyczny.
Odpoczynek w łóżku jest przepisywany w przypadku ostrego bólu pleców tylko przez ograniczony czas.
Różne aktywności fizyczne i formy medycyny komplementarnej i alternatywnej mogą pomóc w leczeniu bólu, takie jak:
- niespecyficzne ćwiczenia fizyczne, takie jak codzienne spacery, jazda na rowerze, pływanie. W przypadku nieskomplikowanego bólu pleców zaleca się regularną aktywność fizyczną i lekkie ćwiczenia rozciągające, aby poprawić długoterminowe wyniki. Można również zalecić fizjoterapię w celu wzmocnienia mięśni brzucha i kręgosłupa;
- masaż leczniczy służy do krótkotrwałej ulgi w bólu, ale nie prowadzi do długotrwałej poprawy funkcjonalnej;
- zastosowanie metod akupunktury, terapii manualnej i trakcji kręgosłupa.
Leczenie bólu
Najczęstsze metody leczenia bólu pleców to:- Niesteroidowe leki przeciwzapalne i zwiotczające mięśnie.
- Zastrzyki hormonów steroidowych do jamy stawowej lub przestrzeni zewnątrzoponowej kręgosłupa, co zmniejsza stan zapalny i ból pleców. Jednak ten rodzaj terapii nie jest przeznaczony do długotrwałego stosowania ze względu na skutki uboczne leków.
Kiedy stosuje się operację?
Podczas gdy zdecydowana większość osób z bólem pleców lub szyi wraca do zdrowia bez leków lub leczenia niechirurgicznego, niektórzy pacjenci mogą potrzebować chirurgicznej korekty chorób kręgosłupa. Ogólnie rzecz biorąc, pacjent z bólem kręgosłupa może być operowany, jeśli spełnione są następujące kryteria:- problem strukturalny został zdiagnozowany i potwierdzony w badaniach obrazowych (takich jak prześwietlenie lub rezonans magnetyczny);
- leczenie zachowawcze, takie jak fizjoterapia lub leki, nie zapewniły odpowiedniej ulgi w bólu;
- ból pleców jest wyniszczający – przeszkadza w uczestniczeniu w codziennych czynnościach lub aktywności fizycznej;
- objawy niekorzystnie wpływają na zdrowie fizyczne lub emocjonalne;
- istnieją obiektywne, potwierdzone metodami diagnostycznymi, powody, by sądzić, że operacja kręgosłupa będzie korzystna;
- jest uszkodzenie neurologiczne.
Zapobieganie bólom pleców
Utrzymanie zdrowego stylu życia jest kluczem do zapobiegania bólom pleców. Nadwaga obciąża plecy, dlatego ważne jest, aby utrzymać zdrową wagę. Regularne ćwiczenia wzmacniają mięśnie brzucha i pleców. Palenie przyspiesza starzenie się naczyń krwionośnych i wielu tkanek organizmu, w tym przyczynia się do starzenia się kręgosłupa, więc odmowa używania produktów zawierających tytoń jest kolejnym krokiem w kierunku zdrowych pleców. Prawidłowa postawa, ergonomia miejsca pracy i unikanie siedzącego trybu życia to skuteczne sposoby zapobiegania bólom pleców.